یکی از مصالح ساختمانی پرمصرف در ساخت‌وساز، میلگرد است که در 2 نوع ساده و آجدار با قطرها و استانداردهای مختلف تولید میشود. اغلب طول میلگردها معمولاً 6 یا 12 متر است؛ اما امکان برش آن‌ها نیز وجود دارد. برای برش میلگرد روش‌های مختلفی وجود دارد، برش میلگرد با سنگ فرز و برش میلگرد با گیوتین، دو روش اصلی برش میلگرد هستند. سنگ فرز آن‌قدر مشهور و پرکاربرد است که در روش برش اهن با سنگ فرز هم کاربرد دارد. برای بریدن میلگرد از دستگاه برش میلگرد نیز می‌توانید استفاده کنید.
برای بریدن میلگردها روش‌های متفاوتی وجود دارد که به قطر و آیین نامه برش میلگرد وابسته خواهد بود.
شاید شما به عنوان یک مهندس ساختمان بیش از راهنمای خرید میلگرد ب نیاز داشته باشید. بدانید که روش صحیح خاموت زدن و نحوه بستن خاموت به چه صورت است و برای بریدن تسمه آهنی از چه ابزاری می توان استفاده کرد. در ادامه این مقاله در مورد ابزارهای برش میلگرد، استانداردها و روش‌های بریدن میلگرد توضیح خواهیم داد.
استانداردهای میلگرد چه تأثیری بر انتخاب روش برش میلگرد دارد؟
استانداردهای میلگرد در سراسر جهان با توجه به شرایط جغرافیایی هر کشور متفاوت است. در ایران این محصول بیشتر بر مبنای استانداردهای میلگرد در روسیه و استاندارد ملی ایران تولید می‌گردد. و برخی از ضوابط آیین نامه برش میلگرد با استفاده از این استانداردها تدوین شده است. طبق استاندارد روسی، میلگرد به 4 دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شوند و در بازار نیز انواع میلگرد را با این دسته‌بندی می‌شناسند:
• میلگرد ساده A1
• میلگرد آجدار A2
• میلگرد آجدار A3
• میلگرد آجدار A4
چند نوع آیین نامه برش میلگرد وجود دارد؟
از آنجایی که فرایندهای برش میلگرد برای استفاده از آن داخل بتن انجام میشود، ضوابط و انواع آیین نامه برش میلگرد نیز از آیین‌نامه‌های اجرایی ساختمان استخراج شده است. آیین نامه بتن ایران و مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، به صورت مفصل به آیین نامه برش میلگرد و خم آن پرداخته‌اند. در این آیین‌نامه‌ها فرمول‌هایی برای محاسبه زوایای خم میلگرد ارائه شده و با استفاده از آن‌ها، می‌توان به طول مورد نیاز برای برش میلگرد و روش برش اهن با سنگ فرز و ابزارهای دیگر رسید.
روش برش میلگرد و روش برش اهن با سنگ فرز و سایر ابزارها چگونه است؟
بر اساس آیین نامه برش میلگرد، روش‌های بریدن میلگرد را می‌توان به 2 شیوه برش سرد و برش گرم طبقه‌بندی نمود که در ادامه آن‌ها را بیشتر توضیح می‌دهیم:
برش سرد میلگرد (برش میلگرد با گیوتین) چگونه انجام میشود؟
برش سرد یکی از روش‌های برش میلگرد است که به دلیل عدم تماس مستقیم حرارت با میلگرد، خواص آن تغییر نمی‌کند؛ بنابراین محصول برش داده‌شده به این روش، کیفیت بهتری خواهد داشت و استفاده از این روش در آیین نامه برش میلگرد توصیه شده است. برش میلگرد با گیوتین و روش برش اهن با سنگ فرز در دسته روش‌های سرد برش میلگرد قرار می‌گیرد.
مزایای برش سرد میلگرد:
- پایداری ساختار مولکولی فولاد
- امکان برش میلگرد در سایزها و اشکال مختلف
- بالا بودن کیفیت سطحی میلگرد برش داده‌شده
- ایجاد قطعات یکسان
- عدم تولید گازهای سمی
- انعطاف‌پذیری
معایب برش سرد میلگرد:
- قیمت بالای ابزارهای برش میلگرد به روش سرد
- هزینه بالای نگهداری ابزارها
- نیاز به نیروی متخصص
البته با توجه به قیمت آهن، نرخ ارز، قیمت جهانی فولاد و قیمت میلگرد امروز، اگر استفاده از این روش برش میلگرد، کیفیت و ساختار محصول را تغییر ندهد انتخاب بهتری خواهد بود. همچنین روش‌های برش میلگرد به صورت سرد، یکی از پاسخ‌های سؤال برای بریدن تسمه آهنی از چه ابزاری می توان استفاده کرد، محسوب می‌شوند.
برش گرم میلگرد چطور انجام میشود؟
در برش گرم میلگرد دمای قطعه تا نقطه ذوب بالا برده میشود تا بتوان مولکول‌های فلز را در محل‌های مشخص از هم جدا کرد. در آیین نامه برش میلگرد، استفاده از این روش تنها در صورتی مجاز دانسته شده که خواص میلگرد را تغییر ندهد.
معایب برش میلگرد به صورت گرم:
- تغییر در ساختار مولکولی فولاد
- تغییر در ظاهر لبه‌های میلگرد
- دقت کم در برش
- عملکرد نامناسب
- ایجاد مواد شیمیایی و سمی
مزایای برش گرم میلگرد:
- تولید تراشه کمتر
- سرعت برش بالاتر
- کاهش زمان برشکاری
- پرتی زیاد
به جز برش میلگرد با گیوتین، از چه ابزارهای دیگری می‌توانید استفاده کنید؟
در هر روش بریدن میلگرد، تعدادی ابزار وجود دارد که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم:
برش میلگرد با گیوتین و سایر ابزارهای مشابه
در برش میلگرد به روش سرد توجه به سایز، ابعاد و وزن میلگرد برای انتخاب هر یک از ابزارهای برش بسیار اهمیت دارد. به همین دلیل نیاز به محاسبه وزن میلگرد خواهید داشت.
دستگاه برش واتر جت:
دستگاه برش واتر جت یک دستگاه برش میلگرد به روش سرد است که در آن از موتورهای پرفشار آبی برای برش مواد سخت استفاده میشود. در حال حاضر استفاده از این دستگاه برای برش میلگرد رواج چندانی ندارد و در آیین نامه برش میلگرد نیز توصیه نشده است.
دستگاه اره نواری:
دستگاه اره نواری یکی از ابزارهایی است که می‌تواند قطعات ضخیم را با دقت بالا برش دهد. این دستگاه برش میلگرد قابل‌برنامه‌ریزی بوده و می‌توان به کمک این دستگاه برش‌ها را به‌صورت تمام‌اتوماتیک با برش زاویه‌دار انجام داد. الکتروموتور عامل محرک محورهای این اره برقی است و از یک جک هیدرولیکی برای حرکت قطعه استفاده میشود. در پاسخ به سؤال برای بریدن تسمه آهنی از چه ابزاری می توان استفاده کرد، می‌توان دستگاه اره نواری را مثال زد.
دستگاه اره دیسکی:
دستگاه اره دیسکی جایگزین اره آتشی بوده و از ایمنی بالاتری برخوردار است. همچنین کیفیت میلگرد برش داده‌شده با این دستگاه بالاتر خواهد بود. استفاده از این دستگاه با ضوابط آیین نامه برش میلگرد سازگارتر است.
اره دستی:
اره دستی ابتدایی‌ترین وسیله برای برش میلگرد است. سایز دندانه‌های اره با توجه به‌اندازه قطر میلگرد انتخاب میشود. برای میلگردهای نازک از اره‌هایی با دندانه ریز و برای میلگردهای سایز بالا اره‌هایی با دندانه بزرگ انتخاب می‌گردند. این وسیله با نیروی دست کار می‌کند.
دستگاه اره لنگ:
دستگاه اره لنگ دارای دقت کمتری بوده و ضایعات بیشتری تولید می‌کند به همین دلیل کاربرد آن کم است. حرکت این دستگاه در هنگام برش به سمت عقب و بالا است. استفاده از این دستگاه در آیین نامه برش میلگرد توصیه نشده است.
قیچی برش هیدرولیک BS35 :
قیچی‌های برش هیدرولیک هم به‌صورت دستی و هم برقی کار کرده و امکان برش میلگرد تا ضخامت 35 میلی‌متر را فراهم می‌کنند. چرخی که در زیر این قیچی قرار دارد، سرعت کار و تعداد برش‌ها را افزایش می‌دهد. دقت برش این دستگاه از برش میلگرد با سنگ فرز بیشتر است.
برش میلگرد با گیوتین:
گیوتین‌های برقی اغلب در برش میلگردهایی باضخامت 40 میلی‌متر استفاده می‌شوند. این دستگاه نیمه اتوماتیک بوده و برای برش میلگرد با گیوتین، به حضور اپراتور نیاز است. طرز کار این دستگاه به‌گونه‌ای است که ابتدا باید اپراتور میلگردها را در طول‌های مختلف علامت زده و سپس برای برش داخل این دستگاه برش میلگرد قرار دهد. به دلیل نیمه اتوماتیک بودن احتمال خطا در این دستگاه بالاست.
قیچی دستی ساده:
قیچی دستی ساده برای برش میلگردهایی باضخامت پایین به کار می‌رود. دقت این روش از برش میلگرد با سنگ فرز و روش برش اهن با سنگ فرز کمتر است.
قیچی‌هایی که روی پایه میز نصب می‌شوند:
دهانه برش این قیچی‌ها بزرگ‌تر بوده و برای برش میلگردهایی باضخامت بالاتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برش میلگرد با سنگ فرز:
دستگاه‌های سنگ فرز نیز گاهی برای برش میلگرد به کار گرفته می‌شوند. البته این روش در آیین‌نامه‌های ایمنی موردقبول نیست و روش برش اهن با سنگ فرز توصیه نمی‌گردد.
دستگاه حدیده:
برش میلگرد ساده تا سایز ۵۰ و میلگردهای آجدار تا سایز ۴۵ با این دستگاه امکان‌پذیر است. میلگردهای برش داده‌شده توسط این دستگاه استاندارد خود را حفظ می‌کنند و با ضوابط آیین نامه برش میلگرد سازگارتر هستند.
دستگاه خاموت زن:
دستگاه خاموت زن دستگاهی تمام‌اتوماتیک بوده که برای تغییر حالت و برش میلگرد در ساختمان‌سازی و انبوه سازی به کار می‌رود.
ابزارهای برش میلگرد به روش گرم
دستگاه پلاسما (هوا برش):
در دستگاه پلاسما یا هوا برش مشعلی وجود دارد که گاز را با سرعت زیاد و به‌صورت فشرده خارج کرده و یک قوس الکتریکی بین نازل و میلگرد ایجاد می‌کند. همین امر سبب ایجاد حالت پلاسمایی گاز خواهد شد. در این صورت حرارتی با دمای ۲۵۰۰۰ درجه سانتی‌گراد روی محل برش میلگرد متمرکز شده که درنهایت باعث ذوب این محل میشود. به یاد داشته باشید که استفاده از این دستگاه ممکن است با ضوابط آیین نامه برش میلگرد سازگار نباشد.
تیغ اره‌های دیسکی آتشی:
تیغ اره‌های دیسکی آتشی در محل برش حرارت زیادی را ایجاد کرده که همین حرارت باعث برش میلگرد میشود. این دستگاه به نسبت دستگاه برش پلاسما دقت و سرعت بیشتری داشته و تغییرات کمتری را نیز بر روی ساختار مولکولی میلگرد ایجاد می‌نماید. نحوه عملکرد این دستگاه تا حدودی مشابه روش برش میلگرد با سنگ فرز است.
دستگاه برش لیزر:
دستگاه‌های لیزری برش میلگرد را توسط اشعه انجام می‌دهند. در واقع اشعه لیزر محل برش را ذوب و تصعید می‌نمایند. در حال حاضر تنها از لیزرهای گازی و جامد برای برشکاری فلزات استفاده میشود. میلگرد برش داده‌شده با این دستگاه کمترین آسیب را نسبت به دیگر روش‌های برش گرم خواهد داشت.
دستگاه‌های برش میلگرد با فناوری‌های مختلفی در بازار وجود دارند. این دستگاه‌های برش به 3 دسته ابزارهای دستی، نیمه اتوماتیک و تمام‌اتوماتیک تقسیم می‌شوند که برش میلگرد با گیوتین و روش برش اهن با سنگ فرز را می‌توان با آن‌ها انجام داد. استفاده از ابزارهای برش میلگرد دستی و نیمه اتوماتیک مثل برش میلگرد با سنگ فرز، تنها برای پروژه‌های کوچک امکان‌پذیر است؛ اما در پروژه‌های بزرگ که کارگاه دارند، استفاده از ابزار تمام‌اتوماتیک منطقی‌تر خواهد بود؛ زیرا این ابزار سرعت و دقت بالاتری در مقایسه با نیروی انسانی داشته و ضوابط آیین نامه برش میلگرد را تأمین می‌کنند. همچنین با استفاده از این دستگاه‌های برش میلگرد به نیروی انسانی کمتری احتیاج خواهد بود و علاوه بر افزایش کیفیت، مدت زمان و هزینه ساخت نیز کاهش خواهد یافت.