بستن میلگرد یکی از مراحل مهم در آرماتوربندی یا به اصطلاح reinforcement است؛ چرا که اگر این مرحله به درستی انجام نشود استحکام بتن مسلح و اسکلت سازه پایین می‌آید. پیش از شروع این مرحله، بهتر است اطلاعاتی در مورد انواع گره برای بستن میلگرد، نکات اجرای میلگردها، روش‌های وصله میلگرد و بهترین نوع سیم برای بستن میلگرد داشته باشید. عملیات بستن میلگرد با استفاده از سیم مفتول یا سیم آرماتوربندی، معمولا بعد از انجام عملیات برش و خمکاری روی میلگردها انجام میشود. محل بستن میلگردها در نقشه آرماتوربندی مشخص است و این عملیات باید طبق نقشه انجام شود. نحوه گره زدن میلگردها در نقاط مختلف بسته به کارکرد آن‌ها در بتن مسلح، متفاوت است. اما ابتدا باید بدانیم میلگرد چیست؟ میلگرد یک مقطع فولادی مهم در ساخت سازه است که نقش بسیار مهمی در استحکام یک سازه دارد. همچنین میلگردها دارای انواع مختلفی هستند که قبلا در مطالب دیگر به آن اشاره کرده‌ایم. در ادامه با انواع گره برای بستن میلگردها به یکدیگر، انواع گره آرماتوربندی، روش صحیح خاموت زدن و نحوه بستن میلگرد فونداسیون آشنا می‌شوید:
نحوه بستن میلگرد فونداسیون چگونه است؟
معمولاً در پروژه‌های ساختمانی قبل از بتن‌ریزی، برای یکپارچهسازی و جلوگیری از جابهجایی میلگردها، آن‌ها را طبق نقشه‌های اجرایی توسط گره‌هایی به یکدیگر متصل می‌کنند. در این میان بسته به شرایط محیطی، زمانی و کارکردی گره‌های مختلفی برای بستن میلگردها به یکدیگر به کار می‌رود. گاهی تمام یا بخشی از میلگردهای فونداسیون را خارج از قالب میبنند و از آن یک شبکه ایجاد می‌کنند و سپس آن را در قاب قرار می‌دهند که به آن شبکه کف فونداسیون منفرد نیز گفته میشود و گاهی میلگردها را نیز روی قاب به یکدیگر می‌بندند که شکل آن مانند میلگردهای سقف بتنی میشود.
«خیلی مهم است که اتصال میلگردها به هم ایمن و محکم باشد؛ به همین دلیل تصمیم‌گیری در مورد انتخاب نوع گره بر عهده تکنسین ساختمان است.»
در نحوه بستن سیم آرماتور بندی، در بعضی مواقع، تمام یا قسمتی از میلگردها را خارج از قالب به‌صورت شبکه‌ای به یکدیگر می‌بندند و سپس آن را در قالب قرار می‌دهند که به آن «شبکه‌ی کف فونداسیون منفرد» می‌گویند. در برخی مواقع نیز میتوان میلگردها را روی قالب به یکدیگر بست که این روش معمولاً برای بستن میلگردهای سقف بتنی استفاده میشود. حال که با نحوه بستن سیم مفتول آشنا شدید، وقا آن است که با انواع گره آرماتوربندی آشنا شوید.
انواع گره آرماتوربندی و نحوه بستن خاموت را میتوان به ۴ دسته زیر تقسیم کرد:
۱-گره ساده یا لغزان
گره ساده متداول‌ترین گره برای اتصال میلگردهای اصلی و فرعی (به‌اصطلاح مونتاژ) در شبکه‌های افقی مانند سقف و فونداسیون است. اجرای گره‌ها به این روش باعث سرعت بخشیدن به پروژه خواهد شد.
۲-گره صلیبی
اگر از میلگردهای قطور برای آرماتوربندی استفاده می‌کنید و تعداد نقاط اتصال کم است، استفاده از گره صلیبی پیشنهاد میشود؛ زیرا استفاده از این گره باعث افزایش استحکام میلگردها به یکدیگر خواهد شد.
۳-گره پشت گردنی: روش صحیح بستن خاموت
یکی دیگر از روش‌های اتصال میلگردها به یکدیگر گره پشت گردنی است. در روش صحیح خاموت زدن و اتصال میلگرد به آن در گوشه‌ها، در ستون‌ها و تیرها از این گره استفاده میشود.
۴-گره اصطکاکی
بهترین گزینه برای اتصال میلگردها در شبکه‌ها و صفحات قائم (محل اتصال میلگردهای افقی به میلگردهای قائم) استفاده از گره اصطکاکی است. این گره از لغزش میلگردهای افقی همانند گره میلگردهای میانی در دیوار برشی، جلوگیری می‌کند.
* هر سه گره صلیبی، پشت گردنی و اصطکاکی را میتوان به‌صورت دوبل هم انجام داد.
انواع گره آرماتور بندی در یک نگاه
|
ردیف
|
انواع گره
|
کاربرد
|
|
1
|
گره ساده یا لغزان
|
سرعت بخشیدن به پروژه
|
|
2
|
گره صلیبی
|
افزایش استحکام میلگردها
|
|
3
|
گره پشت گردنی
|
اتصال میلگرد به گوشه‌ها، ستون‌ها و تیرها
|
|
4
|
گره اصطکاکی
|
جلوگیری از لغزش میلگردهای افقی
|
جالب است بدانید که علاوه بر گره زدن مکانیکی میلگردها، از روش‌های دیگری نیز ازجمله استفاده از وسایل جوشکاری پنوماتیک برای اتصال میلگردها استفاده میشود.
استفاده از جوشکاری برای اتصال میلگردها به یکدیگر باعث سرعت بخشیدن به کار شده و اتصالات ایجاد شده در این روش از پایداری و استقامت خوبی نیز برخوردار خواهند بود. در این روش که به روش نقطه‌ی جوش معروف است، جریان برق با شدت بالا تا حدود 18،000 آمپر اعمال میشود. روش کار به این صورت است که هوای فشرده‌ی دستگاه میلگردها را به هم متصل می‌نماید و عمل جوشکاری با دقت و سرعت بالایی انجام می‌گیرد. وزن دستگاه جوشکاری استفاده‌شده در این روش حدود 50 کیلوگرم است و به همین دلیل آن را با جرثقیل متحرک در کارگاه آویزان می‌نمایند تا مجری بتواند به‌صورت پیرامونی و به‌راحتی آن را حرکت دهند.
برای اتصال میلگردها، چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟
نکات زیر را در اجرای میلگردها در نظر بگیرید:
- >برای برش میلگردها نباید از هوا و گاز استفاده شود و برش تمام میلگردها باید توسط قیچی‌های مخصوص صورت گیرد.
- >خمکاری میلگردها نباید به‌صورت حرارتی باشد و خم میلگردها باید توسط دستگاه‌های مکانیکی یا آچارهای مخصوص (آچار گوساله و کارگاه) به‌صورت سرد انجام گیرد؛ اما باید توجه داشت که دمای آن‌ها نباید از ۵ درجه سانتی‌گراد هم کمتر باشد.
- >اتصال میلگردهای انتظار ستون‌های بتنی و دیوارهای برشی باید دقیقاً بر اساس نقشه‌ها اجرا شده و در حین اجرا نحوه مهار موقت آن‌ها کنترل شود تا قسمت‌های مختلف پروژه در حین اجرای آن آسیب نبینند.
- >توجه به عمق چاهک آسانسور در هنگام آرماتوربندی ضروری است. در صورتی که عمق چاهک آسانسور به حد کافی باشد انسجام آرماتوربندی حفظ خواهد شد.
- >یکی دیگر از نکات اجرایی میلگردها توجه به نصب قلاب انتهای میلگرد است. معمولاً در آرماتوربندی انتهای میلگردها قلاب نمی‌شوند یا برای این کار از قلاب‌های غیراستاندارد و خارج از طرح استفاده می‌گردد که می‌تواند استحکام ساختمان را کم کند.
- >در نظر داشته باشید که برای ارزیابی هزینه‌های پروژه علاوه بر تخمین تناژ میلگرد باید میزان سیم آرماتوربندی موردنیاز خود را نیز محاسبه نمایید تا بتوانید در پیش‌بینی هزینه تمام‌شده علاوه بر قیمت امروز میلگرد ، قیمت سیم آرماتوربندی را نیز به‌حساب آورید.
- >هرگز نباید میلگردهای زنگ‌زده و یا آغشته به روغن و رنگ را برای آرماتوربندی استفاده نمود. اگر آرماتورها به روغن آلوده بوده یا زنگ‌زدگی داشته باشند، باید قبل از آرماتوربندی آن‌ها را تمیز کرد و عملیات بتن‌ریزی را نیز بعد از تأیید دستگاه نظارت آغاز نمود.
بهترین نوع سیم برای انواع گره آرماتوربندی کدام است؟
• در اصطلاح اجرایی به عمل بستن دو میلگرد توسط سیم مفتول «گره زدن» می‌گویند و معمولاً برای بستن دو میلگرد به هم از مفتول نرم فلزی با قطر 1.5 تا 2 میلیمتر استفاده میشود.
• در روش سنتی برای بستن میلگرد معمولاً از یک ابزار قلاب‌دار فلزی یا یک انبردست ساده استفاده میشود. این ابزار اجازه می‌دهند تا بتوان در سریع‌ترین زمان ممکن سیم‌ها را خم کرد، کشید و پیچ داد.
• علاوه بر روش سنتی گره زدن مفتول، امروزه روش‌های نوینی نیز وجود دارد که از یک دستگاه خاص برای بستن میلگردها استفاده می‌گردد. این دستگاه در اصطلاح دستگاه بندزن یا گره زن نامیده میشود.
• سیم آرماتوربندی به کار برده شده در این دستگاه، می‌تواند از نوع سیم فولادی معمولی، گالوانیزه و یا سیم پلی‌استر باشد. این دستگاه را میتوان برای آرماتوربندی و تولید قفسه‌های آرماتور ستون‌ها، تیرها و شبکه میلگردهای دال سقف یا شالوده به کار برد.
• درصورتی‌که که حداکثر اختلاف نمره میلگردهای متقاطع در شبکه آرماتوربندی بیش از ۶ میلیمتر نباشد، امکان استفاده از این دستگاه برای میلگردهایی با قطر ۱۰ تا ۳۲ سانتی‌متر وجود دارد.
• خوشبختانه دستگاه بندزن در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، مورد ارزیابی قرارگرفته و کاربرد آن، در حیطه الزامات ارائه‌شده مجاز دانسته شده است.
مرحله آرماتوربندی یکی از مهم‌ترین مراحل ساختمان‌سازی است که تأثیر بسزایی در استحکام سازه نهایی خواهد داشت. هرچه مهندسان ساختمان، آرماتوربندان و تمامی افرادی که با این بخش سروکار دارند جدای از اطلاعات اقتصادی مثل قیمت آهن، اطلاعات فنی بیشتری داشته باشند، فرایند اجرای بستن میلگرد با کیفیت بیشتری انجام میشود و سازه با استحکام بیشتر ساخته خواهد شد.