تا به حال این سوال برایتان پیش آمده که سقف بالای سرتان چقدر محکم است و تا چه اندازه می‌تواند نیروهای وارده را تحمل کند؟ پاسخ سؤالتان به میلگرد زیگزاگ باز می‌گردد. البته کاربرد میلگرد زیگزاگ تنها به افزایش استحکام سقف و مقاومت کششی بتن محدود نمی‌شود و در ادامه با سایر کاربردهای آن آشنا می‌شوید. اگر قصد خرید میلگرد زیگزاگ را دارید، باید این نکته را بدانید که قیمت میلگرد و قیمت روز آهن آلات تاثیر زیادی روی میلگرد زیگزاگ نیز خواهد گذاشت. هنگام خرید این محصول، ممکن است سؤالات متفاوتی به ذهنتان برسد که کاربرد خرپا (میلگرد زیگزاگ)، تنها یکی از آن‌هاست. در ادامه مقاله، پاسخ تمامی این سؤالات را می‌خوانید:
1. میلگرد زیگزاگ چیست؟
میلگرد زیگزاگ یا خرپا از جمله مقاطع فولادی پیشساخته است. به این معنا که معمولاً در کارگاه یا کارخانه تولید شده و آن را بهصورت قطعات آماده نصب به کارگاه‌های ساختمانی انتقال می‌دهند. به غیر از پاشنه بتنی که در کف قرار می‌گیرد، 3 بخش اصلی در آن وجود دارد:
میلگرد بالایی
این بخش معمولاً شامل یک شاخه میلگرد آجدار بوده که در بخش بالایی خرپا قرار می‌گیرد. وظیفه تحمل بار تیرچه و بار مرده سقف هنگام بتن‌ریزی و قالب‌بندی به عهده میلگرد بالایی است. در این بخش می‌توان از انواع میلگرد آجدار استفاده کرد.
میلگرد عرضی یا زیگزاگ
این بخش معمولاً از دو شاخه میلگرد ساده تشکیل شده و همان‌طور که از نام آن مشخص است، بهصورت زیگزاگ در طول تیرچه قرار گرفته است. میلگرد زیگزاگ میلگرد بالایی را به میلگردهای پایین وصل می‌کند و آن را بهصورت جوش یا گره به این دو بخش متصل می‌کنند.
وظیفه میلگرد عرضی، جلوگیری از شکستن میلگردهای آجدار و پاشنه بتنی بوده و مقاومت لازم برای تحمل بار مرده سقف را به میلگردهای بالا و پایین می‌دهد.
میلگرد پایین
میلگرد پایین در اصل 2 میلگرد آجدار است که داخل پاشنه بتنی به موازات یکدیگر قرار می‌گیرند. این دو میلگرد آجدار، توسط میلگرد زیگزاگ به میلگرد بالایی متصل می‌شوند. میلگردهای پایینی جدای از تحمل بار مرده سقف، وظیفه تحمل نیروی باربری سازه و نیروی کششی حاصل از لنگرهای خمشی را بر عهده دارند.
نحوه تولید میلگرد زیگزاگ چگونه است؟
در حال حاضر میلگرد زیگزاگ بیشتر بهصورت مکانیزه و با استفاده از دستگاههای صنعتی تولید میشود، اما روش دستی نیز در تولید آن مرسوم است. نحوه تولید میلگرد زیگزاگ به 2 صورت دستی و مکانیزه را در زیر بخوانید:
روش دستی
در روش دستی، ابتدا سه میلگرد آجدار که قرار است به عنوان میلگردهای بالا و پایین استفاده شوند را کنار یکدیگر قرار داده و به اندازه موردنظر برش می‌زنند. پس از آن نوبت به برش میلگردهای ساده می‌رسد که بعد از برش، بهصورت زیگزاگ خم می‌شوند. در انتها میلگردهای پایین به موازات یکدیگر قرارگرفته و میلگردهای زیگزاگ را از طریق جوش یا گره به آن‌ها و میلگرد بالایی متصل می‌کنند.
روش مکانیزه
در این روش میلگردهای آجدار توسط دستگاه مخصوص ابتدا بهصورت کلاف درآمده و سپس صاف شده و تحت کشش قرار می‌گیرند. میلگردهای ساده را نیز توسط دستگاه فشار بهصورت زیگزاگ درمی‌آورند. در مرحله بعد میلگردهای زیگزاگ و میلگردهای کششی به روش الکتریکی به یکدیگر جوش داده می‌شوند. پس از آن، میلگرد زیگزاگ به اندازه موردنظر برش می‌خورد.
تولید دستی میلگرد زیگزاگ، به تعداد زیادی نیروی کار نیاز دارد و به همین دلیل، هزینه بیشتری نسبت به روش مکانیزه دارد. همچنین کیفیت خرپای تولید شده به روش مکانیزه بالاتر نیز هست.
چند نوع میلگرد زیگزاگ در بازار وجود دارد؟
متداول‌ترین نوع میلگرد زیگزاگ، با 3 میلگرد آجدار و 2 میلگرد ساده تولید میشود. در بین انواع این مقطع فولادی پیشساخته، میلگرد ساده‌ای که بهصورت زیگزاگی خم‌شده، تنها عضو مشترک است؛ چرا که ممکن است به‌جای میلگردهای آجدار، از نبشی یا تسمه فولادی نیز استفاده شود.
همچنین ممکن است تنها از یک میلگرد آجدار و آن هم در بالای تیرچه استفاده شود که به آن «تیرچه با جان باز» می‌گویند. هدف از تولید میلگرد زیگزاگ، تحمل بارهای کششی و مرده بوده و در صورت استفاده از مقاطع فولادی متفاوت، میزان تحمل بار آن تغییر خواهد کرد.
طراحی میلگرد زیگزاگ چگونه انجام میشود؟
به منظور ساخت و طراحی اجزای میلگرد زیگزاگ، نحوه ساخت زیگزاگ تیرچه و همینطور کاربرد آن در سقف، از استاندارد ملی ISIRI 12977 استفاده میشود. (که در انتهای این مقاله می‌توانید آن را دانلود کنید.)
مهم‌ترین نکاتی که در این استاندارد در مورد طراحی تیرچه‌ها و فواصل آن‌ها از یکدیگر آورده شده، به شرح زیر است:
- >میلگرد زیگزاک باید به روش نورد گرم تولید شده و قطر آن نباید کمتر از 10 میلی‌متر باشد.
- >میلگردهای تقویتی باید از نوع آج 340 (A2) بوده و ضخامت آن‌ها نباید کمتر از 10 میلی‌متر باشد.
- >فاصله زیگزاگ تیرچه و حداکثر فاصله آزاد بین تیرچه‌ها باید 75 سانتی‌متر باشد.
- >حداقل عرض تیرچه‌ها 10 سانتی‌متر و حداکثر ارتفاع کل آن‌ها برابر با سه و نیم برابر حداقل عرض آن‌ها است.
- >ضخامت دال بتنی فوقانی نباید از یک دوازدهم فاصله آزاد بین دو تیرچه کمتر باشد.
5. وزن میلگرد زیگزاگ چگونه محاسبه میشود؟
برای محاسبه وزن میلگرد خرپا می‌توانید از جدول زیر استفاده کنید. توجه داشته باشید که عدد مربوط به وزن یک متر خرپا، به قطر میلگردهای بالا و پایین، قطر میلگرد ساده و ارتفاع خرپا بستگی دارد.
|
قطر میلگرد بالا (mm)
|
قطر میلگردهای پایین (mm)
|
قطر میلگرد زیگزاگ (mm)
|
وزن یک متر خرپا (kg)
|
|
ارتفاع 16 (cm)
|
ارتفاع 25 (cm)
|
|
8
|
8*2
|
4.2
|
1.67
|
-
|
|
8
|
8*2
|
4.7
|
1.79
|
1.92
|
|
8
|
10*2
|
4.7
|
2.24
|
2.36
|
|
8
|
12*2
|
4.7
|
2.78
|
2.90
|
|
10
|
8*2
|
4.7
|
2.01
|
2.14
|
|
10
|
10*2
|
4.7
|
2.46
|
2.59
|
|
10
|
12*2
|
4.7
|
3
|
3.12
|
|
12
|
10*2
|
4.7
|
2.73
|
2.85
|
|
12
|
12*2
|
4.7
|
3.27
|
3.4
|
دانستن نحوه محاسبه وزن میلگرد و نحوه محاسبه طول میلگرد زیگزاگ تیرچه در این زمینه به کارتان خواهد آمد.
6. میلگرد زیگزاگ چه کاربردهایی دارد؟
مهم‌ترین کاربرد میلگرد زیگزاگ یا خرپا، ساخت تیرچه بتنی است. تیرچه بتنی مقاومت کششی بتن را بالا برده و از ترک خوردن آن به مرور زمان جلوگیری می‌کند. همچنین تحمل بار مرده سقف را بر عهده دارد. از دیگر کاربردهای مهم خرپا، می‌توان ساخت پل و زیرگذر را نام برد.
اگر پاسخ سوالاتتان از جمله کاربرد خرپا (میلگرد زیگزاگ) را گرفته‌اید، احتمالاً برای خرید آن مشکلی نخواهید داشت. البته پیش از خرید آن به اطلاعات بیشتری به غیر از کاربرد میلگرد زیگزاگ نیاز دارید که مشورت با کارشناس سازه کمک زیادی به شما خواهد کرد.