ناودانی یکی از مقاطع طویل فولادی است که جزو پروفیل‌های باز محسوب میشود. این مقطع فولادی در ساختمان‌سازی و صنعت کاربرد داشته و به همین دلیل بهتر است بدانید ناودانی چیست، انواع آن کدام‌اند و هر یک چه مشخصاتی دارند. انواع ناودانی ازلحاظ وزنی، روش ساخت، کاربرد، جنس و شکل ظاهری به دسته‌بندی‌های متفاوتی تقسیم میشوند. در این مقاله علاوه بر بیان این دسته‌بندی‌ها و مشخصات ناودانی، شما را با ابعاد و کاربرد ناودانی‌های موجود در بازار هم آشنا خواهیم کرد تا پس از مطالعه راهنمای خرید ناودانی، بتوانید یک خرید باکیفیت داشته باشید.
ناودانی چیست؟
ناودانیها که به انگلیسی Steel C Channels نامیده میشوند نوعی محصول فولادی تولیدشده به روش نورد گرم هستند که در ساختمان‌سازی کاربرد زیادی دارند. همان‌طور که در سطح مقطع آن می‌توان دید، ناودانی دارای یک سطح افقی یا جان و دو بال عمودی است. ناودانیها را می‌توان در اندازه‌ها و ضخامت‌های مختلف یافت. شکل کلی ناودانی فولادی نوع مقاومت ساختاری به آن می‌بخشد که آن را برای قاب‌ها و مهاربندی‌ها، ایده‌آل می‌کند.
با انواع ناودانی آشنا شوید
انواع ناودانی معمولاً بر اساس شکل، مواد سازنده، استاندارد، کاربرد و ... دستهبندی میشود که در ادامه، با هر کدام از این دسته‌بندی‌ها آشنا می‌شوید.
دسته بندی ناودانی بر اساس شکل ظاهری
به‌صورت خلاصه انواع ناودانی را در این قسمت شرح می‌دهیم. ناودانی بر اساس شکل ظاهری سه نوع دارد:
این سه نوع ناودانی هرکدام کاربردهای مختلفی دارند. برای مثال از ناودانی ساده بیشتر در پل‌ها استفاده میشود. ناودانی مشبک که به دو نوع UPE و UPN تقسیم میشود بیشتر در سازه‌های سبک و یا ساخت قفسه‌های محکم کاربرد دارد و ناودانی اروپایی هم به علت وزن بالاتر، معمولاً در سازه‌های سنگین به کار می‌رود.
دسته بندی ناودانی بر اساس مواد سازنده
یکی از پارامترهای مهم در تعیین قیمت ناودانی تعیین جنس آن‌هاست. ناودانیها ازلحاظ جنس به اشکال متفاوتی مانند گالوانیزه، آلومینیوم و استنلس استیل تقسیم میشوند.
- ناودانی آهنی
- ناودانی آلیاژی (استیل)
- ناودانی آلومینیومی
- ناودانی گالوانیزه
ناودانی آهنی به دو نوع ساده و مشبک تقسیم میشود که نوع ساده آن نیز دو نوع صنعتی و ساختمانی دارد.
ناودانیها بر اساس استاندارد تولید
- استاندارد اروپا: DIN-1026 یا UPN و UNP
- استاندارد فرانسه: NFA 45-255
- استاندارد مقاومت در مقابل خوردگی: DIN EN ISO 12944-3
انواع ناودانی بر اساس کاربرد
ناودانی ازنظر کاربرد هم به دو نوع C و U شکل تقسیم میشوند که به ترتیب به ناودانی UPE و UPN هم شهرت دارند. ناودانی C شکل دارای بال‌های موازی بوده و ناودانی U شکل دارای بال‌های مخروطی و شیب‌دار است که کاربرد ناودانی در هریک از این مدل‌ها باهم تفاوت دارد.
انواع ناودانی بر اساس وزن
آخرین و مهمترین موردی که ناودانیها بر اساس آن تقسیم‌بندی میشوند، وزن ناودانی است.
ناودانی سبک
وزن ناودانی سبک، همان‌طور که از نام آن مشخص است از مقادیر درج شده در جدول اشتال پایین‌تر است.
ناودانی سنگین
مقادیر وزنی ناودانی‌های سنگین از نوع سبک بیشتر بوده و به جدول اشتال بسیار نزدیک است. ازآنجایی‌که قیمت آهن بر اساس وزن آن محاسبه میشود. ناودانی‌های سنگین قیمت بالاتری خواهند داشت. نام دیگر این ناودانیها، ناودانی اروپایی است؛ حتماً تا امروز نام این ناودانی به گوشتان خورده و این سؤال برایتان پیش آمده که ناودانی اروپایی چیست؟ به ناودانی سنگین ناودانی اروپایی گفته میشود که دلیل آن هم تولید این نوع ناودانی بر اساس استانداردهای اروپایی است.
مهم ترین کاربردهای ناودانی چیست؟
در ادامه به بررسی دقیق‌تر کاربردهای ناودانی می‌پردازیم:
کاربرد انواع ناودانی در تیر حمال (کاربرد ناودانی آلیاژی)
برخی از پروژه‌های ساختمانی برای پشتوانه طرح‌های زیبایی و نماسازی به تیرهای حمال احتیاج دارند. به همین دلیل، از ناودانی آلیاژی در اجرای نماهای مدرن و زیرسازی آنها استفاده میشود. برای ساختمان‌هایی با قاب چوبی نیز، از ناودانیها به‌عنوان تیر حمال استفاده میشود زیرا می‌تواند استحکام سازه را افزایش دهد. در چنین سازه‌هایی، تیرهای چوبی درون ناودانی فولادی قرار می‌گیرند تا مقاومت بیشتری داشته باشند درحالی‌که امکان اتصال راحت‌تر اجزا به خود تیر را نیز فراهم می‌کنند. همچنین کاربرد ناودانی استیل نیز در سازه‌هایی به چشم می‌خورد که در آن استحکام و مقاومت در برابر خوردگی مدنظر است.
ساخت خرپا، مهمترین کاربرد ناودانی در ساختمان سازی
شاید مهمترین کاربرد ناودانی در ساختمان‌سازی را بتوان استفاده از آن در خرپاها دانست. ناودانی UNP که طبق استاندارد اروپا ساخته میشود، در مقایسه با دیگر انواع ناودانی وزن بیشتری دارد ولی در مقابل استحکام بالاتری نیز دارد. به همین دلیل در پروژه‌های صنعتی در مقیاس بزرگ استفاده میشود. برای مثال بادبندها، تیر و ستون‌ها و خرپاها از موارد استفاده این نوع از ناودانیها هستند.
انواع ناودانی در تأسیسات دریایی چه کاربردی دارد؟
در سازه‌های دریایی کاربردهای زیادی برای تیرآهن، ناودانی و نبشی وجود دارد. به دلیل مقاومت در برابر زنگ‌زدگی و دوام و استحکام بالا، استفاده از ناودانی‌های ساخته شده از فولاد ضدزنگ در پروژه‌های دریایی بسیار محبوبیت دارد. این نوع پروژه‌ها در همه‌جا وجود دارند، به عنوان نمونه می‌توان سکوهای نفتی، اسکله‌ها، شناورها و خانه‌های شناور را مثال زد.
ساخت دیوار، یکی از حیاتی ترین کاربردهای ناودانی
یکی از متداول‌ترین موارد کاربردهای انواع ناودانی فولادی، چه برای حمایت (چندتایی) و چه برای استفاده به‌تنهایی، ساخت دیوار است. ناودانی به‌خصوص در ساخت گاراژها، کارگاه‌ها و انبارها کاربرد زیادی دارد. همچنین ساخت دیوارهایی که عمدتاً با ناودانی‌های فولادی پشتیبانی میشوند، برای بسیاری از ساختمان‌های فلزی مرسوم است. ناودانیها به‌عنوان یک پشتیبان عمودی برای این سازه‌ها عمل می‌کنند. برای این منظور آنها را در زمین نصب می‌کنند تا بتوانند مقدار زیادی وزن را تحمل کنند و استحکام کافی را برای مقاومت در برابر انواع نیروها داشته باشند.
آنها همچنین می‌توانند به‌عنوان یکی از اجزای افقی دیوارها برای ایجاد نقاط اتصال یا همان اجرای وال پست، به کار روند. در این نوع وال پست، ورق فولادی در قسمت داخلی و خارجی قرار میگیرد. ناودانیها فاصله بیشتری را بین دو قطب عمودی دیوار ایجاد می‌کنند بدون اینکه مقاومت کلی دیوار را از بین ببرند. با استحکامی که ناودانیها فراهم می‌کنند، هیچ‌گونه تاب خوردگی یا پیچ‌خوردگی بدون اعمال نیروی قابل‌توجهی روی دیوار اتفاق نخواهد افتاد.
کاربرد ناودانی در ساخت سقف چیست؟
از ناودانی‌های فولادی می‌توان به‌عنوان تیرچه برای سقف‌های سبک استفاده کرد. درواقع از آنها برای ایجاد پشتیبانی برای عرشه سقف نیز استفاده میشود. ناودانیها در مقایسه با تیرهای چوبی، کوچک‌تر و سبک‌تر هستند و مقاومت و دوام ذاتی آنها باعث میشود در مقایسه با تیرهای معمولی چوب، بارهای بیشتری را تحمل کنند.
ناودانیها ماندگاری بیشتری داشته و ذاتاً قوی‌تر هستند. آنها همچنین در برابر بیشتر آسیب‌هایی که سقف چوبی در معرض آن است، مانند آسیب‌های ناشی از پوسیدگی و رطوبت، مقاوم کافی را دارند. برای سقف‌های سنگین‌تر، ناودانیها عمود بالای تیرآهن‌های IPE قرار می‌گیرند. در این مورد، ناودانیها اساساً شکاف‌های بین درزها را پر می‌کنند که به آنها اجازه می‌دهد فاصله بیشتری بین یکدیگر داشته باشند و نقاط اتصال لازم را فراهم می‌کنند.
ناودانی چگونه در ساخت شاسی خودرو به کار می رود؟
کاربرد ناودانی در صنایع مختلف بسیار گسترده است. ناودانی‌هایی که برای ساخت قاب‌های وسایل نقلیه مورداستفاده قرار می‌گیرند، اغلب مخصوص همین کار ساخته میشوند. آنها به اندازه‌های خاصی تبدیل میشوند تا امکان انجام چند عملیات خاص روی آنها فراهم شود. به عنوان مثال، از انواع ناودانی فولادی سنگین برای ریل‌های اصلی استفاده میشود. آنها از جلوی وسیله نقلیه تا انتها امتداد دارند و به‌عنوان نوعی ستون فقرات اصلی عمل می‌کنند که داخل آن ناودانی‌های فولادی سبک‌تر نصب میشود
از ناودانی‌های فولادی سبک‌تر نیز می‌توان برای ساخت سازه‌های پشتیبان برای موتور یا پشتیبانی رادیاتور استفاده کرد. سبک و قوی بودن ناودانی‌های فولادی، آن را به گزینه‌ای مناسب برای وسایل نقلیه تبدیل کرده است. استحکام آنها، مانع از انعطاف‌پذیری بیش‌ازحد خودرو شده و در عین حال حرکات کوچک‌تر را امکان‌پذیر می‌کند.
سازه های فولادی را چگونه با استفاده از انواع ناودانی می سازند؟
همان‌طور که در ابتدای این مقاله ذکر شد، ناودانیها جزو اجزای اصلی ساختمان‌های فولادی هستند. آنها با تیرآهن‌ها و انواع دیگر محصولات فولادی برای ساختن ساختمان‌های تجاری، صنعتی و بعضاً مسکونی مورداستفاده قرار می‌گیرند. از ناودانی فولادی می‌توان به‌عنوان تسمه، مهاربند و تیرچه استفاده کرد. قاعده کلی استفاده از ناودانی در ساخت سازه فلزی این است که هرگاه مقاومت تیرآهن‌های IPE لازم نباشد، می‌توان از ناودانی استفاده کرد. در سازه‌های فلزی سبک، ناودانیها یا در جای خودجوش داده میشوند یا پیچ و مهره و پرچ میشوند.
مشخصات اصلی ناودانی چیست؟
اگر بخواهیم به مشخصات این مقطع فولادی بپردازیم باید به ابعاد ناودانی و وزن آن اشاره کنیم. معمولاً ناودانیها در سایزهای 6 تا 24 تولید میشوند. استاندارد ناودانی DIN 1026 هم مرجعی برای تعیین مشخصات و ابعاد ناودانی‌هاست. در جدول زیر می‌توانید وزن ناودانی سایزهای مختلف چون وزن ناودانی ۱۴ را ببینید:
|
مشخصات و ویژگی ناودانی در سایزهای مختلف
|
|
ردیف
|
سایز
|
ضخامت (میلی‌متر)
|
وزن واحد طول ناودانی (کیلوگرم)
|
|
1
|
6
|
6
|
5
|
|
2
|
6.5
|
5.5
|
7
|
|
3
|
8
|
6
|
8.6
|
|
4
|
10
|
6
|
10.6
|
|
5
|
12
|
7
|
13.5
|
|
6
|
14
|
7
|
16
|
|
7
|
16
|
7.5
|
19
|
|
8
|
18
|
8
|
22
|
|
9
|
20
|
8.5
|
25.3
|
|
10
|
22
|
9
|
29.4
|
جدول 1: ابعاد و وزن ناودانی
در مورد طول ناودانی هم باید گفت که این مقطع فولادی بسته به سایزش با طول 6 و 12 متری تولید میشوند. البته ناودانی‌های سنگین تنها در طول‌های 12 متری در بازار عرضه میشود.
دقت داشته باشید که در ایران برای تعیین رواداری‌های مربوط به ابعاد، شکل و وزن ناودانی از استاندارد EN 10279 هم استفاده میشود.
البته در سطح بین‌المللی سه استاندارد اروپائی DIN-1026 یا UPN و UNP، استاندارد مقاومت در برابر خوردگی DIN EN ISO 12944-3 و استاندارد فرانسوی NF A 45-255 برای تولید ناودانی در نظر گرفته میشود.
سایزبندی انواع ناودانی به چه صورت انجام میشود؟
سایزبندی ناودانیها بر اساس ارتفاع آنها صورت میگیرد که این عدد هم برحسب سانتیمتر بیان میشود. به‌عبارت‌دیگر درصورتی‌که بال‌های یک ناودانی دارای ارتفاع ۸ سانتیمتر باشند، به آن ناودانی 8 میگویند.
انواع ناودانی ازلحاظ شکل ظاهری، وزن، جنس، روش تولید و کاربرد متفاوت‌اند. هریک از این انواع هم دارای مشخصات و ویژگی‌های متفاوتی هستند که باید هنگام خرید به آنها توجه کنید. حال که میدانید ناودانی چیست و انواع و مشخصات ناودانی کدام است، بهتر می‌توانید تصمیم بگیرید.