اگر تجربه حضور و کار در پروژه‌های ساختمانی را داشته باشید، احتمالاً به اندازه کافی نام میلگرد، نام مفتول یا شبکه مفتول نیز به گوشتان خورده است. هردوی این مقاطع فولادی در بتن به کار می‌روند، اما تفاوت میلگرد و مفتول چیست؟ در این مقاله سعی شده تا به این سؤال پاسخ دقیقی داده شود و فاکتورهای مؤثر در این تفاوت، به‌صورت کامل بررسی شوند.
میلگرد چیست و چه انواعی دارد؟
از نظر لغوی، میلگرد به معنای یک پروفیل فولادی با سطح مقطع دایره‌ای است که آن را با عنوان استوانه فولادی توپر و طویل نیز تعریف کرده‌اند. از نظر فنی نیز میلگرد یک مقطع فولادی است که برای تأمین مقاومت کششی بتن، به آن اضافه می‌شود. البته این تعریف بیشتر شامل حال میلگرد آجدار می‌شود.
میلگردها از نظر شکل ظاهری، به دو دسته ساده و آجدار تقسیم می‌شوند که نوع ساده بیشتر در صنعت کاربرد دارد و نوع آجدار به‌صورت گسترده در ساختمان‌سازی به کار میرود، به نحوی که امروزه کمتر سازه‌ای را می‌توانید پیدا کنید که فاقد میلگرد آجدار باشد. در این مقاله نیز مقصود از میلگرد، همان میلگرد آجدار است.
تفاوت میلگرد و مفتول، به متنوع بودن انواع جنس میلگرد نیز بر می گردد. از نظر جنس، میلگرد آجدار دارای انواع زیر است:
میلگرد سیاه یا میلگرد فولاد کربن
پرکاربردترین نوع میلگرد آجدار، میلگرد فولاد کربن یا همان میلگرد سیاه است و به همین دلیل، بیشتر از هر نوع دیگری در جهان تولید می‌شود. قیمت این نوع میلگرد آجدار نیز ارزان‌تر از انواع دیگر است. علت این ارزانی، مقاومت پایین میلگرد سیاه در برابر رطوبت و خوردگی است. نگهداری صحیح و برخی از ترفندهای کارگاهی، می‌تواند این نقطه‌ضعف را جبران کند. در بحث تفاوت میلگرد و مفتول، منظور تفاوت میلگرد سیاه و مفتول است.
میلگرد اروپایی
این نوع میلگرد همان میلگرد فولاد کربن است، با این تفاوت که میزان منگنز بیشتری در ساختار خود دارد. بیشتر بودن میزان منگنز، باعث می‌شود که میزان خشکی این نوع میلگرد از میلگرد سیاه کمتر و انعطاف‌پذیری آن بالاتر باشد.
میلگرد گالوانیزه
میلگرد گالوانیزه نیز از اضافه کردن یک لایه از جنس فلز روی به میلگرد فولاد کربن تولید می‌شود. فرایندهای گالوانیزاسیون متعدد و متفاوت است، اما بیشتر از روش غوطه‌وری در حمام روی مذاب برای گالوانیزه کردن مقاطع فولادی مختلف استفاده میکنند. ضخامت و مقاومت لایه روی ایجادشده با این روش بیشتر است. در صورت گالوانیزه کردن آرماتورها، تفاوت میلگرد و مفتول بیشتر می شود و مقاومت میلگرد به مراتب از مفتول بیشتر خواهد شد.
میلگرد اپوکسی
اپوکسی در اصل یک لایه محافظ در برابر رطوبت، نمک و رسوبات مختلف است که مقاومت میلگرد آجدار معمولی را بالا می‌برد. میلگرد با روکش اپوکسی معمولاً وارداتی است و قیمت بالاتری نسبت به سایر انواع میلگرد آجدار دارد.
میلگرد استنلس استیل
این نوع میلگرد آجدار نیز در داخل کشور تولید نمی‌شود. همان‌طور که از نام آن مشخص است، این میلگرد از فولاد ضدزنگ ساخته شده و ترکیبات شیمیایی خاص آن باعث شده که ذاتاً در برابر رطوبت مقاوم باشد. به علت قیمت بالای میلگرد استیل، از آن بیشتر در مناطق ساحلی و مرطوب و پروژه‌هایی که توجیه اقتصادی داشته باشد، استفاده میکنند.
مفتول چیست؟
مفتول نیز یک مقطع فولادی طویل و توپر با سطح مقطع دایره‌ای شکل است که از فولاد کم‌کربن ساخته می‌شود و برای افزایش مقاومت، آن را گالوانیزه میکنند. ضخامت مفتول به‌مراتب از میلگرد کمتر است و آن را تنها به شکل کلاف می‌توانید در بازار پیدا کنید. یک تفاوت میلگرد و مفتول، کمتر بودن ضخامت مفتول نسبت به میلگرد است. همچنین قیمت مفتول از قیمت میلگرد کمتر است.
مفتول نیز در بتن به کار میرود و وظیفه آن هم افزودن مقاومت کششی به بتن است. مفتول‌ها معمولاً به‌صورت شبکه یا مش روی میلگردها نصب می‌شوند و در پروژه‌های کوچک، از شبکه مفتول یا اصطلاحاً توری جوشی به جای آرماتوربندی با میلگرد استفاده می‌شود. اصطلاح توری جوشی نیز برای این به کار برده می‌شود که برای ساختن آن، مفتول‌ها را به‌صورت عمودی و افقی به یکدیگر جوش می‌دهند.
با هشت تفاوت میلگرد و مفتول آشنا شوید
درست است که میلگرد و مفتول هر دو در بتن به کار می‌روند و وظیفه آن‌ها افزودن مقاومت کششی به بتن است، اما تفاوت‌های عمده‌ای نیز دارند که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید.
تفاوت میلگرد و مفتول از نظر محل استقرار
میلگرد معمولاً در عمق فونداسیون یا سازه نصب می‌شود اما شبکه مفتول معمولاً در وسط دال بتنی و عمق 5 سانتی‌متری آن استفاده می‌شود.
تفاوت میلگرد و مفتول از نظر میزان حفاظت از سازه بتنی
میلگرد آجدار معمولاً مقاومت بیشتری در برابر انواع نیروهای جانبی و کششی دارد و حفاظت بیشتری را برای بتن فراهم میکنند. البته این موضوع به این معنی نیست که میلگرد فقط باید به جای مفتول به کار برود. در برخی از سازه‌ها، از شبکه مفتول برای افزایش مقاومت بتن استفاده میکنند.
تفاوت میلگرد و مفتول از نظر میزان انعطاف‌پذیری
به علت ضخامت کمتر، انعطاف‌پذیری مفتول از میلگرد بیشتر است. ایجاد اشکال خاص در شبکه آرماتوربندی معمولاً دشواری زیادی دارد، در حالی که این چالش در استفاده از مفتول وجود ندارد. هر چه ضخامت مفتول کمتر و سلول‌های شبکه آن کوچک‌تر باشند، انعطاف‌پذیری آن بیشتر می‌شود و استفاده از تعداد بالای آن‌ها، باعث می‌شود که استحکام سازه افزایش یابد.
تفاوت میلگرد و مفتول از نظر کاربرد
زمانی که ضخامت دال بتنی از 30 سانتیمتر کمتر باشد، بهتر است که از مفتول استفاده شود. همچنین در قسمت‌هایی از سازه که محدودیت تحمل وزن وجود دارد، شبکه مفتول به جای آرماتور به کار میرود.
تفاوت میلگرد و مفتول از نظر هزینه نصب و مواد اولیه
بدیهی است که ضخامت کمتر شبکه مفتول، باعث می‌شود که وزن آن را مقایسه با میلگرد کمتر باشد و به همین دلیل، قیمت آن نیز کمتر خواهد بود. همچنین نصب شبکه مفتول نیاز به نیروی متخصص کمتری دارد و به همین دلیل، هزینه تمام‌شده نصب مفتول از آرماتوری بندی کمتر است.
تفاوت میلگرد و مفتول از نظر مقاومت در برابر خم شدن
احتمال شکسته شدن شبکه مفتول در برابر نیروهای برشی بیشتر از میلگرد است. به همین دلیل، استفاده از آن در بخش‌هایی از سازه که نیروی برشی زیادی به آن وارد می‌شود، توصیه نمی‌شود.
تفاوت میلگرد و مفتول از نظر مقاومت نقطه‌جوش
درست است که جوشکاری میلگرد آجدار همواره با چالش همراه است، اما در صورت جوشکاری، این مقطع فولادی، مقاومت نقطه‌جوش آن از شبکه مفتول بیشتر خواهد بود.
تفاوت میلگرد و مفتول از نظر روش تولید
روش تولید میلگرد و مفتول تا حد زیادی شبیه به یکدیگر است. هر 2 این مقاطع را با استفاده از ذوب شمش فولادی با 0.4 درصد کربن و فرایند نورد گرم می‌سازند. تنها تفاوت روش تولید میلگرد و مفتول، تعداد دفعات عبور از غلتک‌های نورد است که در مورد مفتول به دلیل ضخامت کمتر، معمولاً بیشتر است.
اگر قصد خرید میلگرد یا مش فولادی باکیفیت را دارید، می‌توانید به سایت آهنگر مراجعه کنید. قیمت آهن و کلیه مقاطع فولادی موجود در این سایت منصفانه است و طی تماس با کارشناسان فروش آهنگر، می‌توانید علاوه بر تفاوت میلگرد و مفتول، اطلاعات بیشتری را در مورد این مقاطع فولادی به دست بیاورید.