استانداردهای تولید میلگرد در ایران

میلگرد یا آرماتور یکی از مهم ترین عناصر صنعت ساختمان است که در ساختمان های بتنی نقش حیاتی دارد. همانطور که می دانیم بتن دارای مقاومت فشاری بالا و مقاومت کششی ضعیفی می باشد. میلگردها به عنوان عضو کششی، خمشی و برشی در یک المان بتن آرمه مثل تیر، ستون، دیوار و فونداسیون برای جبران ضعف های بتن به کار می روند. انواع میلگرد در بتن به شکل های میلگرد راستا، خاموت، سنجاقی، خرک، رکابی، ادکا و ... کاربرد دارد. در صورتی که میلگرد به کار رفته در بتن استاندارد نبوده و از مقاومت کافی برخوردار نباشد، کل عملکرد سازه ای عضو دچار اختلال می شود. بنابراین اهمیت انتخاب میلگرد مناسب و مقاوم و مطابق با معیارهای استاندارد برای یک سازه بسیار ضروری است.

استاندارد چیست؟

سازمان ملی استاندارد ایران کلمه استاندارد را به شرح ذیل تعریف کرده است:

تعیین و تدوین ویژگی های لازم در تولید یک فرآورده و انجام یک خدمت

یعنی در تولید یک محصول استاندارد، باید تمام قوانین و چارچوب های تعیین شده برای آن کالا رعایت شود. در مورد آهن آلات و میلگرد نیز استانداردهای مختلفی برای تهیه این محصولات تدوین شده است. هدف از تهیه این استانداردها این است که میلگرد تولید شده دارای کیفیت مطلوب باشد و خریداران نیز با داشتن اطلاعات کامل درباره محصول مورد نظر خود، بتوانند بهترین انتخاب را داشته باشند. یک میلگرد استاندارد باید از نظر مشخصات ظاهری، هندسی، شیمیایی و مکانیکی با استاندارد مطابقت داشته باشد.

استاندارد میلگرد در ایران:

تاکنون در کشور ما سه استاندارد برای میلگرد وجود داشته که در زیر به شرح آنها می پردازیم. نکته قابل توجه اینکه وزن واحد طول میلگردها برای هر نمره در استاندارد های مختلف با هم تفاوتی ندارند و تفاوت آنها در مقاومت تسلیم و مقاومت گسیختگی آنها می باشد.

1-استاندارد روسی:

شرکت ذوب آهن اصفهان بزرگترین تولید کننده میلگرد در ایران و ارائه دهنده اولین استاندارد تولید میلگرد در کشور ما می باشد. این استاندارد که برگرفته از استاندارد ملی کشور روسیه (GOST 5781) می باشد، تا مدت زیادی در ایران کاربرد داشت. طبق استاندارد روسی، میلگردها تا نمره 40 تولید می شوند و به سه دسته تقسیم می شوند که در جدول زیر مشاهده می کنیم.

1-آیین نامه آبا:

در آیین نامه بتن ایران (آبا) نیز آرماتورها به پنج دسته زیر تقسیم میشوند که در آنها اعداد بیانگر حداقل مقاومت تسلیم آرماتورها بر حسب نیوتن بر متر مربع می باشد. طبق این آیین نامه مقاومت تسلیم آرماتور در اعضای قاب های مقاوم در برابر زلزله، نباید بیشتر از 400 مگا پاسکال در نظر گرفته شود.

2-استاندارد ملی ایران:

استاندارد ملی به شماره ISIRI 3132 تحت عنوان " میلگردهای فولادی گرم نوردیده برای تسلیح بتن – ویژگی ها و روش های آزمون" برای اولین بار در سال 1369 توسط سازمان ملی استاندارد ایران تدوین شد و برای دومین بار در تیرماه سال 1392 مورد تجدید نظر قرار گرفت. استاندارد ملی ایران برگرفته از استانداردهای مرجع اروپا EN، آلمان DIN، ژاپن GIS، آمریکا ASTM و استاندارد جهانی ISO می باشد.

هدف از تدوین این استاندارد، تعیین ویژگی ها و روش های آزمون میلگردهای فولادی گرم نوردیده ساده و آجدار برای تسلیح بتن می باشد و از سال 1371، تمام تولیدکنندگان میلگرد در ایران موظف به اجرای این استاندارد شدند.

پیشنهاد مطالعه : مقاله همه چیز در مورد تولید میلگرد

در ویرایش جدید استاندارد ملی ایران میلگرد به این صورت تعریف شده است: محصول فولادی گرم نوردیده به صورت ساده یا آجدار با مقطع گرد که به صورت شاخه ای یا کلاف بسته بندی می شود. در این استاندارد میلگردها به چهار دسته کلی به شرح ذیل تقسیم می شوند که در بازار به نام های A1، A2، A3 و A4 شناخته می شوند. اعداد موجود در علامت مشخصه بیانگر مقاومت تسلیم میلگرد هستند.

2-استاندارد ملی ایران:

استاندارد ملی به شماره ISIRI 3132 تحت عنوان " میلگردهای فولادی گرم نوردیده برای تسلیح بتن – ویژگی ها و روش های آزمون" برای اولین بار در سال 1369 توسط سازمان ملی استاندارد ایران تدوین شد و برای دومین بار در تیرماه سال 1392 مورد تجدید نظر قرار گرفت. استاندارد ملی ایران برگرفته از استانداردهای مرجع اروپا EN، آلمان DIN، ژاپن GIS، آمریکا ASTM و استاندارد جهانی ISO می باشد.

هدف از تدوین این استاندارد، تعیین ویژگی ها و روش های آزمون میلگردهای فولادی گرم نوردیده ساده و آجدار برای تسلیح بتن می باشد و از سال 1371، تمام تولیدکنندگان میلگرد در ایران موظف به اجرای این استاندارد شدند.

در ویرایش جدید استاندارد ملی ایران میلگرد به این صورت تعریف شده است: محصول فولادی گرم نوردیده به صورت ساده یا آجدار با مقطع گرد که به صورت شاخه ای یا کلاف بسته بندی می شود. در این استاندارد میلگردها به چهار دسته کلی به شرح ذیل تقسیم می شوند که در بازار به نام های 

شکل ظاهری میلگردها:

در جدول فوق حرف س نشان دهنده میلگرد ساده و آج نشان دهنده میلگرد آجدار می باشد. آج عبارت است از برجستگی هایی که به صورت طولی یا عرضی روی سطح میلگرد هنگام نورد ایجاد می گردد. این آج ها در ایجاد اصطکاک و چسبندگی بیشتر بین میلگرد و بتن نقش مهمی دارند. در تصاویر زیر شکل انواع آج آرماتور نشان داده شده است.

A1، A2، A3 و A4 شناخته می شوند. اعداد موجود در علامت مشخصه بیانگر مقاومت تسلیم میلگرد هستند.

 

شکل ظاهری میلگردها:

در جدول فوق حرف س نشان دهنده میلگرد ساده و آج نشان دهنده میلگرد آجدار می باشد. آج عبارت است از برجستگی هایی که به صورت طولی یا عرضی روی سطح میلگرد هنگام نورد ایجاد می گردد. این آج ها در ایجاد اصطکاک و چسبندگی بیشتر بین میلگرد و بتن نقش مهمی دارند. در تصاویر زیر شکل انواع آج آرماتور نشان داده شده است.

مشخصات هندسی میلگردها:

اندازه قطر، سطح مقطع، وزن یک متر طول و رواداری هر یک از میلگردها طبق استاندارد ملی در جدول زیر نشان داده شده است. طبق این استاندارد نمره میلگردها از شماره 6 تا 50 می باشد.

مشخصات شیمیایی میلگردها:

در استاندارد ISIRI 3132 اطلاعاتی در مورد ترکیب شیمیایی مذاب ریخته گری میلگردها ارائه شده که باید مطابق جدول زیر باشد.

در ایران میلگردها به دو روش آلیاژی و ترمکس تولید می شوند که میلگردهای ترمکس مقاومت کمتری نسبت به آلیاژی دارند. طبق استاندارد، تولید کنندگان موظف به آگاهی دادن مصرف کننده به روش تولید می باشند.

مشخصات مکانیکی میلگردها:

ویژگی های مکانیکی و کششی میلگرد مثل تنش تسلیم (استحکام تسلیم)، تنش گسیختگی (استحکام کششی) و میزان ازدیاد طول میلگردها نیز در این استاندارد به شرح زیر میباشد.

معرفی انواع میلگرد:

میلگرد A1:

میلگرد س240 ساده و بدون آج، نرم و شکل پذیر است و منحنی تنش کرنش آن دارای پله تسلیم و شکستگی قابل رؤیت می باشد. این میلگرد به دلیل خاصیت تغییر شکل و جوش پذیری برای عملیات آهنگری مناسب است.

میلگرد A2:

این میلگرد آجدار و فولاد نیم سخت و دارای شکل پذیری و جوش پذیری کم می باشد و منحنی تنش کرنش آن فاقد پله مشهود می باشد. دارای دو دسته با مقاومت تسلیم 340 و 350 مگاپاسکال می باشد و برای عملیات ساختمانی مخصوصاً در اجرای خاموت ها مناسب است.

میلگرد A3:

این دسته نیز آرماتور آجدار و فولاد نیم سخت و دارای شکل پذیری و جوش پذیری کم می باشد و منحنی تنش کرنش آن فاقد پله می باشد. دارای دو دسته با مقاومت تسلیم 400 و 420 مگاپاسکال می باشد. رایج ترین نوع میلگرد برای عملیات ساختمانی در کشور ما آج 420 می باشد.

میلگرد A4:

این فولاد به عنوان فولاد سخت و مقاوم شناخته می شود. دارای دو دسته با مقاومت تسلیم 500 و 520 مگاپاسکال می باشد. تکنولوژی تولید میلگرد با مقاومت بالا در کشور ما به تازگی وارد شده است و ویرایش جدید استاندارد 3132 مجوز استفاده از میلگرد با استحکام بالا را در ساخت انواع سازه به جز دیوارهای برشی و قاب خمشی ویژه صادر نموده است. ویژگی های میلگرد A4 شامل افزایش مقاومت و استحکام، اقتصادی بودن و کاهش هزینه خرید بعلت کاربرد میلگرد کمتر و کاهش نیروی انسانی، قرارگیری راحت تر میلگرد در بتن، افزایش سرعت آرماتوربندی و کاهش حجم کار، افزایش مقاومت در برابر خوردگی می باشد. همچنین این میلگرد از خاصیت شکل پذیری و جوش پذیری خوبی برخوردار است و بعلت استفاده بهینه از مصالح آسیب کمتری به محیط زیست وارد می کند. در حال حاضر کارخانه های ذوب آهن اصفهان، فولاد کویر کاشان و روهینا دزفول بهترین تولیدکنندگان میلگرد A4 هستند.

سایر اطلاعات موجود در استاندارد ملی ایران:

سایر اطلاعات موجود در این استاندارد شامل شرح کامل نمونه برداری و روش آزمون های میلگرد، روش بسته بندی، اطلاعات لازم برای درج در شناسه میلگردها، نشانه گذاری روی میلگرد، گواهینامه فنی و شرایط جوشکاری و ... می باشد.

نمونه ای از اطلاعات لازم در شناسه میلگردها در تصاویر زیر نشان داده شده است.

استاندارد میلگرد در سایر کشورها:

برای تولید میلگرد در سراسر دنیا استانداردهای مختلفی وجود دارد که در هر کدام از آنها طبقه بندی خاصی برای مشخصات مکانیکی میلگردها وجود دارد. در زیر به مهم ترین استاندارد میلگردها اشاره می کنیم.

1-انجمن تست مواد آمریکا ASTM برای تولید انواع میلگردهای آجدار استانداردهای مختلفی ارائه داده است که شامل موارد زیر می باشد.

(میلگردهای کم آلیاژ)ASTM A706 

(فولاد ریلی)ASTM A996

(میلگردهای زنگ نزن)ASTM A955

(میلگردهای کم کربن-کروم)ASTM A1035

2-آیین نامه ACI(318-14) نیز از استاندارد ASTM در مورد میلگردها تبعیت می کند.

3-استاندارد ملی روسیه (GOST 5781)

4-استانداردهای صنعتی ژاپن (JIS G3112)

5-مؤسسه استانداردهای آلمان (DIN 488)

6-مؤسسه استانداردهای بریتانیا (BSI BS4449)

7-استاندارد ایالات متحده (ANSI/AWS D1/4)

8-سازمان بین المللی استاندارد (ISO 6935)

9-آیین نامه بتن کانادا (CSA-A23.3-04)

10-آیین نامه استرالیا برای میلگردهای آجدار

جهت مشاهده قیمت روز میلگرد سایز های a1 تا a4  تولید شده توسط کارخانه های مختلف به صفحه این محصول در منوی آهنگر رجوع کنید.