بررسی وضعیت صنعت فولاد ایران در دو سال اخیر

بررسی وضعیت صنعت فولاد ایران در دو سال اخیر

 

آیا روند رو به رشد در این صنعت با شیوع کرونا ادامه خواهد یافت؟

 

صنعت فولاد ایران در سال‌های اخیر روند رو به رشدی داشته است. در حال حاضر ایران در رتبه دهم تولیدکنندگان آهن و فولاد قرار گرفته و قصد دارد با افزایش تولید فولاد خام و دستیابی به ظرفیت ۵۵ میلیون تن در سال ۱۴۰۴، جایگاه خود را تا مرتبه هفتم بهبود ببخشد.
 

• • ایران بازار جهانی آهن‌ و فولاد را غافلگیر کرد:

بنابر گزارش انجمن جهانی آهن و فولاد، ایران در سال 2019 با رشد 30 درصدی تولید آهن و فولاد خام در رتبه دهم رده‌بندی تولیدکنندگان جهان قرار گرفت. این در حالی است که رشد تولید فولاد خام کشورهای دیگر و حتی ۳ کشور برتر در این سال طبق نمودار ۱ بسیار کم و یا حتی منفی بوده است. این روند رشد در حالی صورت گرفته است که آمریکا صنعت فولاد ایران را تحریم کرده و فروش تجهیزات و مواد اولیه ساخت فولاد به ایران ممنوع شده است.

 

 

روند رو به رشد تولید فولاد خام ایران حتی تا ژانویه 2020 همچنان ادامه داشت؛ اما با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی صنایع، این تولید در 3 ماه بعدی امسال با کاهش نسبی همراه بوده است. البته شاخص‌های حوزه فولاد نشان می‌دهند که این بازار از پتانسیل خوبی برای عبور از این شرایط برخوردار بوده و انتظار می‌رود تکانه‌های مثبتی در نیمه دوم سال ۲۰۲۰ مشاهده شود. در جدول زیر می‌توان مقایسه‌ای از میزان تولید در چهار ماه ابتدایی سال 2020 کشورهای چین، هند، ژاپن و ایران را در مقایسه با زمان مشابه در سال 2019  بر حسب تن داشت:

 

 

مقدار محصولات تولیدی ایران در سال 98 برای سه دسته مقاطع طویل فولادی (ازجمله تیرآهن، میلگرد، نبشی و ناودانی)، مقاطع تخت فولادی (ورق گرم، ورق سرد، ورق پوشش‌دار و ...) و محصولات فولاد میانی (ازجمله بیلت، بلوم و اسلب) در نمودار زیر نمایش داده ‌شده است.

 

• • صادرات فولاد ایران در چه وضعیتی است؟

ایران هجدهمین کشور بزرگ صادرکننده فولاد در سال 2017 بود که در سال 2018، با صادر کردن 9.2 میلیون تن فولاد، رشد 24 درصدی را تجربه کرد. در سال 2017 سهم صادرات ایران از کل فولادهای صادر شده در سطح جهان حدود 2 درصد بوده است.

بین سال‌های 2009 تا 2018 صادرات محصولات فولادی ایران 1084٪ رشد داشته، درحالی‌که واردات 84٪ کاهش یافته است. در سال 2018، مازاد تجارت فولاد ایران به 7.5 میلیون تن رسید که نسبت به مقدار 4.4 میلیون تن مازاد فولاد در سال 2017، 71٪ افزایش یافته است. ارزش صادرات فولاد ایران در سال 2018 با 53 درصد افزایش از 2.8 میلیارد دلار در سال 2017 به 4.2 میلیارد دلار رسیده است. ایران در سال 2018 حدود 25 میلیون تن محصولات فولادی تولید کرده که در نمودار ۳ سهم مصرف داخلی و صادرات از این مقدار مشخص شده است:

 

بیش‌ترین سهم صادرات فولاد ایران در سال 2018 محصولات نیمه‌تمام مانند ریل با 68 درصد سهم (6.3 میلیون تن) از کل صادرات محصولات فولادی است. محصولات فولادی بلند مانند تیرآهن و میلگرد 19 درصد (1.7 میلیون تن)، محصولات تخت مانند ورق‌های فولادی ازجمله ورق سیاه 11 درصد (990 هزار تن)، لوله فولادی 3 درصد (252 هزار تن) و محصولات فولادی ضدزنگ و گالوانیزه با 0.1 درصد (نزدیک به 10 هزار تن) از دیگر محصولات صادرشده از ایران هستند (نمودار ۴).

 

 

مقصد محصولات فولادی ایران کجاست؟

محصولات فولادی ایران به بیش از 120 کشور صادر می‌شود. تایلند بیش‌ترین سهم بازار صادرات محصولات فولادی ایران را با 17 درصد (1.5 میلیون تن) دارد. پس ‌از آن امارات با 16 درصد (1.4 میلیون تن) دومین، عراق و اندونزی نیز به ترتیب با 13 درصد (1.2 میلیون تن) و 12 درصد (1.1 میلیون تن) در رتبه سوم و چهارم خریداران محصولات فولادی ایران قرار دارند. در نمودار ۵ می‌توانید عمده مشتریان بازار فولادی ایران را بشناسید:

 

بین سال‌های 2017 و 2018، میزان صادرات فولاد ایران به 5 بازار افزایش یافته است. بیشترین افزایش صادرات به عراق (213٪) و سپس اندونزی (93٪)، افغانستان (56٪)، مصر (53٪) و ترکیه (26٪) بوده است. البته هم‌زمان صادرات ایران به کشورهایی نیز با نرخ کاهشی روبرو بوده است. بیش‌ترین کاهش صادرات به تایوان با نرخ ۴۲٪- بوده، پس ‌از آن ایتالیا و عمان به ترتیب با ۷٪- و ۶٪- بیشترین میزان کاهش صادرات را داشته‌اند.

بازارهای صادراتی برتر ایران ازنظر میزان صادرات در انواع محصولات فولادی (پنج دسته: محصولات فولادی تخت، محصولات فولادی بلند، محصولات فولادی نیمه‌تمام، لوله فولادی، محصولات فولادی ضدزنگ) متفاوت است؛ البته عراق در ۳ دسته از این پنج دسته مشتری اول است. عراق با 48 درصد (819 هزار تن) بیش‌ترین سهم از محصولات فولادی بلند را داشته و با سهم 65 درصدی (163 هزار تن) از صادرات لوله فولادی و سهم 48 درصدی (نزدیک به 5 هزار تن) از محصولات صادراتی ضدزنگ در صدر مشتریان بازار ایران در این دو دسته از محصولات فولادی قرار دارد. در سال 2018 تایلند نیز بیش‌ترین سهم از محصولات نیمه‌تمام ایران را با 24 درصد (1.5 میلیون تن) داشته است. در ادامه به ترتیب به بررسی عمده خریداران هر دسته از این محصولات فولادی پرداخته خواهد شد.

1. ۱- محصولات فولادی تخت

   یکی از مهم‌ترین محصولات فولادی صادراتی ایران محصولات تخت ازجمله ورق‌های فولادی هستند. در سال 2018 امارات متحده عربی با خرید 34 درصد (338 هزار تن) ورق فولادی بیشترین سهم از صادرات محصولات تخت ایران (مانند ورق سیاه) را داشته است (نمودار ۶).

    

    

2. ۲- محصولات فولادی بلند

   در نمودار زیر سهم کشورهای مختلف در محصولات فولادی بلند ایران نشان داده  شده است:

    

    

3.  

4. ۳- لوله فولادی

   در نمودار زیر سهم‌ کشورهای مختلف در صادرات لوله فولادی ایران آورده شده است:

    

5. 

 

 

1. ۴- محصولات فولادی نیمه‌تمام

 

ایران محصولات فولادی نیمه‌تمام را نیز به دیگر کشورها صادر می‌کند، در نمودار ۹ سهم کشورهای مختلف در صادرات لوله فولادی ایران مشخص شده است:

*ایران مقدار کمی محصولات ضدزنگ و گالوانیزه خود را نیز به کشورهای عراق، افغانستان، امارات و ترکمنستان صادر می‌کند.

 

بزرگ‌ترین تولیدکنندگان آهن و فولاد در ایران:

بزرگ‌ترین شرکت‌های فعال در حوزه تولید آهن و فولاد خام در ایران عبارت‌اند از: