شیر خودکار یا اتوماتیک یکطرفه، قطعه‌ای برنجی است که اجازه عبور سیالات را تنها در یک جهت می‌دهد. از ترکیب لاستیک و پلاستیک برای ساخت سوپاپ شیر خودکار یکطرفه استفاده میشود، اما فنر سوپاپ را از جنس استیل می‌سازند. قیمت شیر خودکار یکطرفه بسته به نوع، سایز، تولیدکننده و نوع فیلتر به‌کاررفته در آن متفاوت است.
شیر خودکار یک طرفه چگونه کار می‌کند؟
شیر خودکار یک طرفه به‌صورتی عمل می‌کند که جریان تنها از یکسو برقرار باشد. معمولاً جهت جریان روی شیر با فلش نمایش داده میشود. نحوه عملکرد انواع مختلف شیرهای خودکار یکطرفه، بسته به سیستم مورداستفاده در آن‌ها متفاوت است.
انواع شیر خودکار یک طرفه
شیر خودکار یکطرفه ازلحاظ عملکرد به ۲ نوع لولایی و پیستونی دسته‌بندی میشود. در شیر خودکار یکطرفه لولا یا دریچه‌ای روی یک پین قرار گرفته که اگر جریان در جهت درست برقرار باشد، دیسک حول پین چرخیده و اجازه عبور به سیالات می‌دهد.
در شیر خودکار یک طرفه پیستونی از ترکیب پیستون و فنر برای جلوگیری از برگشت جریان استفاده میشود. در این شیر فشار ناشی از جریان عبوری باعث فشرده شدن فنر و بالا رفتن پیستون شده که درنهایت اجازه برقراری جریان را می‌دهد. این نوع از شیرهای خودکار یک طرفه برای جریاناتی با فشار و سرعت‌بالا مانند تأسیسات حرارتی ساختمان، سیستم‌های هوای فشرده و پمپ‌ها بسیار مناسب هستند.
شیر یک طرفه چه ویژگی‌هایی دارد؟
شیرهای یکطرفه خودکار اگر به‌صورت ایده‌آل ساخته شوند، دارای مزایای بسیاری هستند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- > رسوب‌پذیری پایین
- > مقاوم در برابر خوردگی
- > آب‌بندی کامل
- > آلودگی صوتی کم هنگام باز و بسته شدن دریچه
- > امکان باز شدن سوپاپ با حداقل فشار سیال
کاربردهای شیر یک طرفه خودکار
برقراری جریان مخالف در انواع سیستم‌ها و تجهیزات مکانیکی مشکل ایجاد می‌کند و می‌تواند موجب خرابی سیستم شود. شیرهای یکطرفه خودکار از برگشت جریان جلوگیری می‌کنند و به همین دلیل می‌توانند به‌عنوان محافظی برای انواع تجهیزات مکانیکی در نظر گرفته شوند.
پمپ‌ها و کمپرسورها دو سیستم مهم هستند که شیرهای یکطرفه خودکار در آن‌ها کاربرد دارند. ازلحاظ کارکرد برای پمپ‌ها، شیرهای خودکار سوزنی و یا کشویی به کار می‌روند. این نوع شیر خودکار، دارای یک فنر داخلی بوده که باعث میشود خاموش شدن پمپ به‌آرامی صورت گرفته و از ضربه و سروصدا در سیستم لوله‌کشی جلوگیری شود.