با توجه به نابسامانی‌های اخیر بازار آهن و فولاد و وجود دلالان در این بازار، وزارت صنعت، معدن و تجارت عرضه مستقیم مقاطع فولادی در بورس کالا را در دستور کار خود قرار داد. انتظار می‌رود با خرید میلگرد از بورس کالا آشفتگی بازار فولاد کاهش یابد و شرایط بهتری برای مصرف‌کنندگان این محصول فراهم شود.
بازار بورس کالا در سال 1382 در ایران شروع به فعالیت نمود. سازمان بورس کالا یکی از زیرمجموعه‌های سازمان بورس اوراق بهادار است. در حال حاضر انواع کالاهای صنعتی، معدنی، شمش طلا، فرآورده های نفتی، پتروشیمی و محصولات کشاورزی در بورس کالای ایران موجود است. میلگرد نیز یکی از کالاهایی است که در بورس کالا توسط کارگزاران مورد تأیید سازمان بورس و اوراق بهادار خریدوفروش می‌شود. البته خرید میلگرد از بورس کالا محدودیت‌های خاص خود را نیز دارد؛ اما می‌توان مطمئن بود قیمت روز میلگرد در این بازار منطقی‌تر و شفاف‌تر خواهد بود. این مقاله به نحوه خرید از بورس کالا پرداخته است و معضلات معاملات این بازار را مورد بررسی قرار داده است.
در گروه کالاهای صنعتی زیرگروه فولاد وجود دارد که در زیرگروه فولاد محصولاتی چون تیرآهن، میلگرد، نبشی، ناودانی، سیم فولادی، میلگردهای صنعتی، ورق گرم، ورق سرد، ورق گالوانیزه و... معامله می‌شوند. معامله این محصولات در بورس کالا بر قیمت آن‌ها در بازار آزاد نیز تأثیرگذار خواهد بود. به‌عنوان‌مثال قیمت میلگرد در بورس کالا نسبت به میزان عرضه و میزان تقاضای آن در بورس کالا متفاوت خواهد بود.
شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان، ذوب‌آهن اصفهان، مجتمع فولاد خراسان، فولاد البرز ایرانیان، فولاد جاوید بناب، صنایع آهن، فولاد سرمد ابرکوه و فولاد آذربایجان از عرضه‌کنندگان محصولات فولادی در بورس کالا هستند.
برای خرید میلگرد، تیرآهن، نبشی، ناودانی و شمش می‌توان از طریق بورس کالا اقدام نمود. البته در حال حاضر خرید میلگرد در بورس کالا می‌تواند در روز چهارشنبه صورت گیرد. البته میلگرد جزو محصولاتی است که در تالار صادراتی نیز عرضه می‌شود.
قیمت فولاد در بورس کالا
قیمت فولاد در بورس کالا دارای شفافیت بالاتری خواهد بود؛ زیرا قیمت پس از قیمت‌گذاری کارشناسان مربوطه، بیشتر به نسبت عرضه و تقاضا بستگی دارد. البته نوسانات قیمت ارز و بالا رفتن قیمت ارز نیمایی در تعیین قیمت فولاد در بورس کالا مؤثر است. زمانی که قیمت دلار بالا می‌رود صنایع بالادستی و پایین‌دستی تمایل بیشتری برای صادرات محصول خود دارند و این امر سبب کاهش عرضه و درنتیجه بالا رفتن قیمت فولاد در بورس کالا می‌شود.
اشخاص حقیقی و حقوقی برای ورود به بازار بورس کالا باید یک کارگزار را برای انجام خریدوفروش خود انتخاب کنند. سپس می‌توانند با انجام فرایند ثبت‌نام، کد مشتری در بورس کالا را دریافت نمایند. این کد بورسی به افراد اجازه می‌دهد تا بتوانند در این بازار فعالیت داشته باشند.
برای خریدوفروش در بورس باید روند خريد كالا در سیستم معاملاتی بورس را بدانید. اولین گام برای این کار خواندن قیمت فولاد در بورس کالاست که بر روی تابلو نمایش بورس مشخص است. به‌طور مثال می‌توانید قبل از تعیین رقم درخواستی خود قیمت میلگرد را روی نمایشگر بخوانید.
نماد میلگرد در بورس
هر کارخانه تولیدکننده مقاطع طویل فولادی یک سبد میلگرد را در بورس کالا عرضه می‌نماید. در زیر به تعدادی از سبدهای میلگرد عرضه شده در بورس اشاره شده است:
- > سبد میلگرد مخلوط (میلگرد مجتمع فولاد ظفر بناب)
- > سبد میلگرد 14 تا 32 – A3 (میلگرد آذر فولاد امین)
- > سبد میلگرد 14 تا 32 – A3 (میلگرد فولاد آذربایجان)
- > سبد میلگرد مخلوط (میلگرد جهان فولاد سیرجان)
- > سبد میلگرد مخلوط (میلگرد کارخانه ذوب‌آهن اصفهان)
- > سبد میلگرد 14 تا 25 (میلگرد مجتمع فولاد صنعت بناب)
- > سبد میلگرد 14 تا 28 – A3 (میلگرد مجتمع فولاد خراسان)
- > سبد میلگرد 14 تا 32 – A3 (میلگرد صنایع آهن و فولاد سرمد ابرکوه)
- > سبد میلگرد 14 تا 32 – A3 (میلگرد صبا فولاد زاگرس)
- > سبد میلگرد مخلوط (میلگرد فولاد روهینا جنوب)
این‌ها برخی از نماد میلگرد در بورس کالا بودند که این روزها خریدوفروش می‌شوند. شما برای اطلاع از قیمت‌ها می‌توانید پیش از همه قیمت میلگرد را بر روی سایت فروشگاهی آسرون ببینید. به‌طور مثال قیمت آهن در کارخانه ذوب‌آهن اصفهان، قیمت میلگرد ظفر بناب و دیگر قیمت‌ها در این سایت قابل مشاهده است.
نحوه خرید از بورس کالا
نحوه خرید از بورس کالا به‌این‌ترتیب است که باید برای هر معامله فرم درخواست خرید پر شود که در آن مشخصات کامل و دقیق کالا، تولیدکننده کالا، حداکثر قیمت خرید و موارد دیگر مشخص است. البته برای برخی از کالاها مانند میلگرد نیاز به ارائه مدرک (پروانه ساختمان و ...) و داشتن شرایط مشخص است تا بازار سیاه ایجاد نشود. پس از تکمیل فرم درخواست خرید، نحوه خرید از بورس کالا به این صورت است که کارگزار مربوطه شرایط را بررسی نموده و در صورت امکان، معامله انجام می‌شود. ممکن است کارگزاری صحبت‌هایی را نیز با تولیدکننده در مورد عرضه کالا داشته باشد.
در نحوه خرید از بورس کالا باید بدانید که معمولاً مبلغی را به‌حساب کارگزاری واریز نمایید. به‌طور مثال برای میلگرد این مقدار می تواند بین 10 تا 50 درصد از مبلغ میلگرد خریداری شده است. واریز این مبلغ نشان‌دهنده متعهد بودن خریدار بوده که در صورت وقوع تخلف، کارگزاری می‌تواند از این مبلغ برداشت نماید. البته اگر در این خرید نیاز به کسر کارمزد هم باشد از همین مبلغ ودیعه کسر می‌کنند. البته در مورد کالایی مثل میلگرد که جزو رینگ صادراتی نیز هست، مبلغ 5 درصد از ارزش کل کالای مورد سفارش به‌حساب کارگزاری واریز می‌شود.
در ادامه نحوه خرید از بورس کالا کارگزار طبق فرم درخواست که در آن میزان، نوع، وزن، تعداد و مبلغ میلگرد آورده شده است در مدت عرضه کالا در تالار با دیگر کارگزاران به رقابت می‌پردازد. اخیرا سازمان بورس کالا برای جلوگیری از برخی شبهات محدودیت‌هایی را برای خریداران ایجاد کرده به نحوی که هر خریدار می تواند تنها مقدار مشخصی میلگرد سفارش دهد و اگر کالا به‌صورت کافی و با قیمتی متناسب با درخواست مشتری وجود داشته باشد، معامله انجام می‌شود. پس از انجام معامله اطلاعیه مربوط به جزئیات این معامله که شامل حق‌الزحمه کارگزاری، عوارض بورس و قانون و… از سوی کارگزاری به دست خریدار می‌رسد.
کارمزدهایی که باید مشتری پرداخت کند
- > 0.117 درصد از ارزش معامله برای کارگزار
- > 0.0475 درصد برای ارزش معامله کارمزد شرکت بورس کالا
- > 0.02 درصد برای ارزش معامله کارمزد سازمان بورس و اوراق بهادر
خریدار 3 روز کاری فرصت دارد تا قرارداد را تسویه نماید و در غیر این صورت باید به ازای هرروز تأخیر 0.25 درصد ارزش معامله را به‌عنوان جریمه به فروشنده بپردازد و این روند تا 10 روز کاری برقرار بوده و در پایان این ده روز معامله فسخ می‌شود. در این صورت خریدار علاوه بر لغو قرارداد باید جریمه کارمزد کارگزار فروشنده را نیز بپردازد که از محل همان بیعانه اولیه برداشت می‌شود.
نکات مهم خرید میلگرد از بورس کالا
- > هر مقطع فولادی زمان‌بندی خاص خود را برای عرضه دارد و باید طبق آن زمان‌بندی برای خرید اقدام نمود. می‌توانید اطلاعات کامل زمان‌بندی را در سایت رسمی بورس کالا به آدرس https://www.ime.co.ir/arze.html مشاهده نمایید.
- > کارگزاران ناظر و منشی تالار یا رینگ بر روند معاملات صورت گرفته از طریق کارگزاری‌ها نظارت کامل دارند.
- > در حال حاضر ۸۶ کارگزاری در قسمت بورس کالا فعال هستند.
در مقاله بالا، بازار بورس کالا برای خرید میلگرد از بورس کالا و دیگر محصولات فولادی به‌طور کامل بررسی شد. عرضه محصولات کارخانه‌های فولادی در بازار بورس به‌منظور شفاف‌سازی، تغییر شرایط و کاهش التهابات بازار فولاد بوده است. گرچه مشخص است که این معاملات هنوز مشکلاتی داشته و نیاز به اصلاحات بسیار زیادی دارند. همچنین برای مطالعه مقالات تخصصی که به بررسی نقش آهن و فولاد در بازارهای سرمایه و بورس می پردازند پیشنهاد می کنیم به بخش بازارهای سرمایه و بورس بلاگ آسرون مراجعه کنید.